Frenleme, motosiklette öğrenmeniz gereken en önemli
şeylerden biridir. Motosikleti yeni yeni öğrenenler, vites değiştirme ve kontra
dönüş tekniği gibi teknikleri öğrenme konusunda takılıp kalsalar da kazaları
önlemenin en etkili yolu doğru frenlemeden geçer. İşte bu yüzden
motosikletinizin ön ve arka frenlerini nasıl kullanacağınızı iyi bilmelisiniz.
HANGİ FRENİ
KULLANMALIYIM?
Denge, motosikletin dinamikleri için hayati bir
unsurdur, bu yüzden bir çok motosikletin ayrı bir ön ve arka freni bulunur.
Sürücü bu sayede ön ve arka fren arasındaki dengeyi o anki duruma göre kendisi
belirleyebilecektir.
Çoğu uzmana göre, frenleme esnasında kabaca yüzde 70
frenleme kuvvetinin sağ elle kontrolü sağlanan ön frene verilmesi gerekir, bu
durumda yüzde 30 da sağ ayakla kontrol edilen arka frene kalıyor. Ön frenler
daha fazla güç gereksinimine ihtiyaç duyar çünkü yavaşlamada motorun ağırlık
merkezi arka tekerden öne doğru kayar, sürücü tarafından ön tekeri kontrol
etmek zorlaşır. Bu durumda arka tekerin yol tutuşu da azaldığı için arka
tekerin fren ve kontrol kaybı neticesinde kitlenme ve kayma ihtimali vardır.
Fakat ön teker yere daha çok baskı uyguladığı için önlerde böyle bir durum pek
gözlenmez.
MOTORUN DURUMUNA GÖRE
FRENLEME
70 e 30 frenleme oranı, sürdüğünüz motosikletin tipine
bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Cruiser ve Chopper tipi motorlarda daha
fazla arka fren kullanılabilir. Bu tip motorlarda selenin geride olmasından
ötürü arka tarafa daha fazla ağırlık verilerek denge bu şekilde sağlanmıştır.
Buna karşın sport motosikletler, çatalları daha dikey olduğundan ve dingil
açıklığı daha kısa olduğundan dolayı daha yüksek ön fren yükünü tolere
edebilirler.
Gevşek zeminde kullanıldıklarından dolayı Cross
motorlarda ön fren kullanımı pek sık görülmez. Deneyimli sürücülerin elinde
motard ya da superbike tipi motorlar pist yarışlarında arka tekeri kaydırarak
yavaşlar ve hatta bu şekilde viraj alırlar.
FRENE NE KADAR SERT
BASMALI
Motosiklette frene hangi sertlikte basmanız
gerektiğini deneyim kazandıkça öğrenebilirsiniz. Motosikletinizi kontrol
altında tutmanın anahtarı, motosikletinizin frenleme performansını öğrenmektir.
Dolayısıyla güvenli bir bölgede bu limitleri test etmek size pek çok şey
kazandıracaktır.
Kapalı bir park alanında tekrar tekrar duruşlar
yaparak test sürüşü yapın. Frenlemede lastiklerin kaymaya başlayacağı nokta hakkında
yavaş yavaş bir fikriniz oluşmaya başlayacaktır. Sadece ön frenleri kullanarak
durmayı deneyin, sadece arkaları kullanarak durmayı deneyin, sonra da her iki
freni birlikte kullanarak durmaya çalışın. Bu şekilde, acil bir durumda
frenleri hangi sertlikte kullanmanız gerektiğini de kavramış olacaksınız.
Motosikletinizin frenlerine bir kere aşina olduğunuzda
ağırlık transferini daha net hissetmeye başlayacaksınız.
Önleri çok sert sıkmak
arka tekerleri yerden keseceği gibi arkaları çok sert sıkmak da motorunuzun
kontrolsüz şekilde kaymasına sebebiyet verebilir. Yüksek hızlarda sert frenleme
yapılmaması gerektiğini de unutmamalısınız. Bu limitleri mutlaka öğrenin ve
beklenmeyen durumlara karşı daha hazırlıklı olun.
YATIŞ AÇISI MESELESİ
Lastikler dik durumdayken yere çok sağlam basarlar.
Bunu, motorunuzu yatırmaya başlarken aklınızdan çıkarmamalısınız.
Diyelim ki lastiğin yol tutuşu %100 olsun. Bu yol
tutuşu yere 90 derece açıyla durduğunda maksimum seviyede olacaktır. Bu açı
azalmaya başladığında yol tutuşu da düşmeye başlayacaktır. Ön freni dik
konumdayken sıktığınızda motoru durdurabildiğiniz fren gücünü, aynı oranda
teker yatıkken kullanırsanız kontrolsüz biçimde ön teker kitlenebilir. Yol
tutuşundaki bu kayıp aniden gidonu kırmanızla birlikte düşmenize sebep
olabilir.
Bir miktar frenleme kuvveti motosiklet dönerken de
uygulanabilir ancak lastikleri yol tutuş limitlerinin dışına çıkarmayacak
derecede uygulanmalıdır. Dönüşlerde frene dokunma noktasında çok çok dikkatli
olmalısınız ve eğer mümkünse dönüşe başlangıç noktasına geldiğinizde frenleme
işini bitirmiş olmalısınız.
YOLUN DURUMU VE
FRENLEME
Farklı yol koşulları, farklı frenleme tekniklerini
gerektirir. Eğer yol bozuksa ön frene sağlam yoldaki kadar asılamazsınız.
Önleri kitlemek, kontrolün kolayca kaybedilmesine neden olur. Arkaların
kitlenmesi ise önler kadar tehlikeli değildir. Her iki tekerin birden kayma
olasılığı ise lastiklerinizin yol tutuşuna direkt olarak bağlıdır.
Yolda gördüğünüz yağ damlacıklarıyla aranızda mutlaka
mesafe bırakın, bu yüksek kayma riskli alanlar kavşaklar, durma noktaları ve
otoparklardır.
Parlak zeminlerden şüphelendiğinizde arka freni
kullanın, bu sayede ön lastiklerin kaymaya başladığını hissettiğiniz anda size
plan yapma imkanı tanıyacaktır. Hızlı reflekslere ihtiyacınız var dolayısıyla
koruma tedbirinizi alın ve unutmayın, arka fren kilitlendiğinde toparlamak öne
nazaran daha kolaydır.
Bu kurallar arazide motor kullanırken bambaşka bir hal
alırlar. Arazi motorlarında neredeyse hiç ön fren kullanılmaması buna bir
örnektir. Araziye çıkma planınız varsa ön fren kolundan uzak durmaya elinizi
alıştırın. Aksi taktirde sık sık toprağın tadına ihtiyacınızdan daha fazla
bakacağınızı unutmayın.
BAĞLANTILI FRENLER
Bir çok scooter, touring motosiket, cruiser ve sport
motorlar bağlantılı fren sistemi ile donatılmıştır. Bu şu anlama gelir: Tek bir
kontrol noktasından her iki freni de kontrol…
Bazı sistemler çift yönlü çalışırken bazı sistemler
sadece arka freni öne bağlarlar. Sürücülerin çoğunluğu manuel frenle
sağladıkları durma mesafelerini bağlantılı frenlerin ulaştığı durma
mesafelerine düşürememelerine rağmen, bu sistemler performans heveslileri için
her zaman popülerliğini koruyamamaktadır.
ABS Lİ MOTOSİKLETLER
Motosikletteki ABS (anti-lock braking system) lastikteki
kaymayı tespit ederek freni bırakmakta ve lastiği tekrar döndürerek kilitlenme
durumunu düzeltmeye çalışmaktadır. Bu sistem kilitlenme tehlikesi olmadan
sürücü tarafından frenlere güçlü bir şekilde yüklenme imkanı tanımaktadır fakat
ABS, motosiklet açılı bir biçimde yatık konumdayken çalışmayacaktır.
ABS’li bir motorun ıslak veya kötü zeminde durma
mesafesiyle karşılaştırmak zor olsa da tüm sürücüler bilgisayarlı fren
sistemleri kullanma konusunda hevesli değillerdir.
Kaskınız başınızda, rüzgarınız arkanızda olsun…
motokeyif 18.05.2017
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder